Eksik İstihdam Nedir ve Neden Olur? Eksik İstihdam Türleri ve Çözüm Yolları

Eksik İstihdam Nedir ve Neden Olur? Eksik İstihdam Türleri ve Çözüm Yolları

Bir ekonomide, üretim faktörlerinin tam anlamıyla verimli kullanılamadığı durumlara eksik istihdam denir. Bu terim, genellikle verimsizliği ifade eder. Çalışanların, eğitimleri, deneyimleri veya yeteneklerinin altında bir işte çalışması eksik istihdam örneklerinden biridir. Örneğin, bir doktorun veya avukatın garsonluk yapması, eksik istihdamın tipik örneklerindendir. Ayrıca, boş zamanı olmasına rağmen daha az çalışmak zorunda kalan kişiler de eksik istihdamdan muzdariptir.

Eksik istihdam, tam zamanlı çalışabilecek birinin daha az meslekî faaliyet göstermesi durumunda da söz konusu olabilir. Kısacası, iş gücünün gerektiği gibi değerlendirilememesi, sürecin verimsizleşmesine yol açar.

Eksik İstihdam Türleri Nelerdir?

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), eksik istihdamı iki ana kategoriye ayırır:

1.    Zamana Bağlı İstihdam Eksikliği: Bu kategoride, iş gücünün yeterli vakti olduğu hâlde yarı zamanlı çalıştığı durumlar yer alır. Çalışanlar, haftada 40 saatten daha az mesai yapmaktadır.

2.    Yetersiz İstihdam: Çalışanlar, becerilerinin çok altında bir işte çalışmaktadır. Bu kişiler, daha iyi bir iş veya maaş teklifi aldıklarında iş değiştirmeye eğilimlidir.

Her iki kategoride de kişiler hâlâ çalışan olarak kabul edilir, bu yüzden eksik istihdam oranı, işsizlik oranını olumsuz etkilemez.

Eksik İstihdam Neden Olur?

Eksik istihdam, farklı ülkelerde çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu ve sosyal güvenlik haklarının yeterince gelişmediği ülkelerde eksik istihdam oranı yüksektir. Ayrıca, eğitim kurumlarından mezun olan kişilere, mesleklerini icra edebilecek yeterli talep bulunmaması da eksik istihdama yol açar.

Bir ülkede yarı zamanlı, kesintili veya geçici iş seçeneklerinin yaygın olması, istihdam eksikliği oluşturabilir. Çalışma süresi daha kısa belirlenen işlerde de kısmi eksik istihdam görülür. Eğer bir ülkenin çalışma modeli bu tür işlere dayalıysa, istihdam eksikliği kaçınılmaz olabilir.

Eksik İstihdam Nasıl Hesaplanır?

Eksik istihdam oranı, belirli bir formül kullanılarak hesaplanabilir. Bu hesaplama, istihdamdaki eksiklikleri şeffaf bir şekilde ortaya koyar. Ekonomistler, ülkelerin eksik istihdam seviyelerini yorumlamak için şu formülü kullanır:

Eksik İstihdam Oranı = (Eksik İstihdam Kapsamındaki Kişi Sayısı / İş Gücü) x 100

Bu formül, ülkelerdeki istihdam eksikliklerinin oranını net bir şekilde gösterir ve ülke ekonomilerinin iyileştirilmesi için önemli bir araçtır.

Eksik İstihdam Sorununu Çözmek İçin Neler Yapılabilir?

Eksik istihdam sorununu çözebilmek için öncelikle sorunun sebepleri analiz edilmelidir. Her ülkenin farklı dinamiklere sahip olduğunu göz önünde bulundurarak, özel araştırmalar yapılması gereklidir. İstihdam eksikliği genellikle işsizlik sigortasının olmadığı veya yetersiz olduğu ülkelerde daha yaygındır.

Bu sorunu ortadan kaldırmak için, sosyal güvenlik haklarının iyileştirilmesi ve tarım dışı sektörlerin geliştirilmesi gereklidir. Ayrıca, eğitim programlarının iş gücü ihtiyacına uygun şekilde düzenlenmesi de eksik istihdamı azaltabilir. Çalışanların eğitimi, deneyimi ve uygunlukları göz önünde bulundurularak, iş gücü verimliliği artırılabilir.