Likidite Nedir? Varlık, Piyasa ve Muhasebe Likiditesi Açıklamaları

Likidite Nedir?

Likidite, bir varlığın veya menkul kıymetin piyasa fiyatını etkilemeden hızlıca nakite dönüştürülebilme kolaylığını ifade eder. Basit bir ifadeyle, bir varlığın piyasada kolayca alınıp satılabilme derecesidir. Nakit, en likit varlık olarak kabul edilir ve likidite derecesi en yüksek olanıdır.

Likidite Türleri

Likidite üç ana başlık altında incelenebilir:

1. Varlık Likiditesi

Varlık likiditesi, bir varlığın ne kadar kolay nakite çevrilebildiğini ifade eder.

• Yüksek Likidite: Nakit, tahviller ve hisse senetleri yüksek likit varlıklar arasında yer alır.
• Düşük Likidite: Gayrimenkuller gibi varlıklar ise nispeten daha düşük likiditeye sahiptir. Bu varlıkların satışı genellikle daha uzun zaman alır ve fiyat dalgalanmalarına tabidir.

2. Piyasa Likiditesi

Piyasa likiditesi, bir varlığın piyasa koşulları içinde kolayca alınıp satılabilme durumudur.

• Yüksek Likidite: Çok sayıda alıcı ve satıcının olduğu piyasalarda, işlem fiyatları alım-satım tekliflerine oldukça yakındır.
• Düşük Likidite: Az alıcı ve satıcının bulunduğu piyasalarda, işlem yapmak zorlaşır ve fiyat farkları artar.

3. Muhasebe Likiditesi

Muhasebe likiditesi, bireylerin veya şirketlerin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamak için likit varlıklarını kullanma kolaylığını ifade eder. Şirketlerin finansal sağlığı açısından önemli bir göstergedir.

Likidite Neden Önemlidir?

Likidite, bireyler ve şirketler için finansal işlemler sırasında kritik bir rol oynar:

• Düşük Likidite: Piyasalarda işlem yapmayı zorlaştırır, kriz dönemlerinde artan risklerle ilişkilidir.
• Yüksek Likidite: Varlıkların hızlı ve tam değerinde satılmasını sağlar. Şirketler, likidite krizini önlemek için yeterli likit varlık bulundurmalıdır.

Örnek: Nadide bir sanat eseri değerli olabilir, ancak alıcısı az olduğu için likiditesi düşüktür. Buna karşın, nakit veya yaygın ticaret gören hisse senetleri, yüksek likiditeye sahiptir.

Borsada Likidite Nedir?

Bir hisse senedinin piyasa fiyatında büyük bir değişim olmadan alınıp satılabilmesi, borsa likiditesini ifade eder.

• Likit Hisseler: Büyük hacimli işlem gören hisse senetleri, alım-satım fiyatları birbirine yakındır.
• Düşük Likidite Hisseler: Küçük sermayeli şirketlerin hisseleri daha fazla fiyat oynaklığına sahiptir.

Likidite Nasıl Hesaplanır?

Likidite, oran analizi ile ölçülür. Üç temel likidite oranı şunlardır:

1.      Cari Oran:

o   Formül: Dönen varlıklar ÷ Kısa vadeli borçlar

o   Sonuç: 1’den büyükse, şirket borçlarını karşılayabilir.

2.      Asit Test Oranı:

o   Formül: (Dönen varlıklar - Stoklar) ÷ Cari borçlar

o   Sonuç: Stoklar hariç varlıklarla borçların karşılanabilirliği hesaplanır.

3.      Nakit Oranı:

o   Formül: Nakit ÷ Kısa vadeli borçlar

o   Sonuç: Sadece nakit varlıkların borçları karşılama gücü ölçülür. Bu oran 1 civarında olmalıdır.

Hisse Senedi Likidite Göstergeleri

Hisse senetlerinde likiditeyi belirleyen faktörler:

• Hacim: Günlük işlem hacmi yüksek olan hisseler daha likittir.
• Arz ve Talep: Yeterli alıcı ve satıcı olması, alım-satım işlemlerinin sorunsuz gerçekleşmesini sağlar.
• Alım-Satım Farkı: Alıcının teklif ettiği fiyat ile satıcının istediği fiyat birbirine yakınsa likidite yüksektir.

Sonuç

Likidite, finansal piyasalarda işlem yapmanın temel taşlarından biridir. Yüksek likidite, hızlı işlem kolaylığı ve düşük maliyet avantajı sağlarken, düşük likidite, alım-satım işlemlerinde zorluklara yol açabilir. Şirketler ve bireyler, finansal kararlarını alırken likidite durumunu mutlaka değerlendirmelidir.